همگرایی مدیران شهری جاده ابریشم شمال شرق کشور؛ بسترها، ضرورت‌ها و مزیت‌ها

همگرایی مدیران شهری 

جاده ابریشم شمال شرق کشور؛

بسترها، ضرورت‌ها و مزیت‌ها

جاده ابریشم و همگرایی شهرها:

جاده ابریشم یا راه ابریشم (Silk Road) شبکه راه‌های به‌ هم ‌پیوسته‌ای با هدف بازرگانی در آسیا بود که خاور و باختر و جنوب آسیا را به هم و به شمال آفریقا و خاور اروپا پیوند می‌داد؛ مسیری که تا سده پانزدهم میلادی به‌مدت ۱۷۰۰ سال، بزرگ‌ترین شبکه بازرگانی دنیا بود. این راه از توان‌هوانگ در چین به ولایت کانسو می‌آمد و از آنجا داخل ترکستان شرقی امروزی می‌شد و از درون آسیای مرکزی می‌گذشت و از راه بیش‌بالیغ و آلمالیغ و اترار به سمرقند و بخارا می‌رسید. در بخارا قسمت اصلی آن از راه مرو، سرخس، نیشابور، گرگان، بام و صفی‌آباد به ری می‌آمد و از ری به قزوین و زنجان و اردبیل و تبریز و ایروان می‌رفت و از ایروان به ترابوزان یا بیکی از بندرهای شام پایان می‌گرفت. «مجمع شهرداران جاده ابریشم»، نهادی بین‌المللی است که در راستای احیای این جاده کهن، با هدف ارتقای توسعه هماهنگ فرهنگ توریسم، اقتصاد و دیگر امور اجتماعی در شهرهای مرتبط، از طریق سازماندهی ارتباطات در میان سازمان‌های تجاری، مقامات حکومتی و اتحادیه‌های غیرحکومتی در شهرهای سراسر دنیا ایجاد شده و فعالیت می‌نماید. نیشابور، یکی از شهرهای مطرح در این حوزه است که به خاطر موقعیت جغرافیایی در مرکز خراسان، پیشینه تاریخی و رسالت فرهنگی، انتظارات درخور و بحقی از دیدگاه محتوایی (مستندسازی، اطلاع‌رسانی و نمادسازی پیشینه‌ها و توانمندی‌ها) و کارکردی (گرانیگاه و حلقه پیوند منطقه‌ای) بر این شهر وارد است. در این نوشتار با تاکید بر این نقش و انتظارات مترتب بر آن، به بازشناسی عمده‌ترین و مهم‌ترین زیرساخت‌ (ضروری و موردنیاز) جاده ابریشم منطقه شمال شرق کشور پرداخته و آن را به عنوان پیش‌درآمد و بستری برای ساماندهی و آغاز همگرایی‌ها و همکاری‌های جدی در این منطقه، مطرح می‌نماییم. پیشنهاد پایانی این نوشتار، اقدام مدیران شهری نیشابور برای برگزاری «همایش مدیران شهرستان‌ها و شهرداران جاده ابریشم در منطقه شمال شرق ایران» است. 

پیوندهای تاریخی و فرهنگی جوین و نیشابور در «مرآة‌ البلدان» اعتمادالسلطنه

در میان ولایات سرزمین خراسان؛ «جوین» و «نیشابور»، از آن دست دیارهای کهن هستند که خود نه به تنهایی، چهره‌ای روشن و پررنگ و درخشان در تاریخ سرزمین خورشید داشته بلکه پیوندها و ارتباطات و تعاملات گسترده‌ای نیز با یکدیگر دارند. کاوش در کتاب‌های تاریخ، بر موقعیت جغرافیایی ژئوپلتیک جوین در غرب خراسان گواهی می‌دهد چنانکه سرزمین جوین با اهمیت ویژه ارتباطی خود، کانون اتصال سه نقطه مهم در شرق ایران بوده است؛ نیشابور، گرگان و بسطام. راهی از شمال (گرگان) به جوین و سپس به نیشابور در شرق می‌رفته است و دیگر، راهی از غرب (بسطام) به جوین و سپس نیشابور در شرق می‌رسیده است. این موقعیت ارتباطی ویژه جوین، دارای اهمیتی راهبردی است که شایسته به نظر می‌رسد مورد توجه سیاستگزاران توسعه استان‌های خراسان، گلستان و سمنان قرار گیرد زیرا نه تنها ریشه در هویت تاریخی و فرهنگی منطقه دارد بلکه در امروز، زیرساخت جاده‌ای و ارتباطی برای جمعیتی چندمیلیونی در شمال شرق کشور به شمار می‌آید.