توسعه دانشگاه نیشابور نیازمند مشارکت خیرین و همت مردم و مسئولان

نیشابور را در تاریخ همواره به نام مهد علم و نظامیه (دانشگاه) ها می شناخته اند اما از بین رفتن نیشابور و صدمات پیاپی به پیکر آن تمام این زیرساخت های تاریخی و فرهنگی را از بین برد. نیشابوری ها اما در کنار افتخار به تاریخ بی همتای خویش همواره آرزو داشتند که بتوانند دوباره دارای مراکز علمی ودانشگاهی مطرح شوند تا دیگر باز آوازه این مهد علمی ایران در کشور و جهان پیچیده شود اما متاسفانه سالها کم توجهی به نیشابور باعث شد تا این شهر در دستیابی به یک دانشگاه جامع و ملی از شهرهای کوچکتر از خود نیز عقب تر بماند گرچه در سالهای اخیر داشگاه آزاد اسلامی نیشابور توانسته است تا حدود زیادی این خلا را جبران کند اما دانشگاه نیشابور علیرغم اینکه از نخستین پیدایش آن در سال 1373 (به عنوان دانشکده هنر دانشگاه فردوسی) مدت 20 سال میگذرد و اکنون تحت عنوان دانشگاهی مستقل شناخته می شود با کمبودهای زیرساختی فراوانی مواجه است که باید مورد توجه بیشتری واقع گردد.

نیشابور، پایتخت فرهنگی جهان اسلام؛ میراث گذشته، طرحی برای آینده

 

«نیشابور، محل پیوند ایران با اسلام است»

«شأن والا و جایگاه ممتاز نیشابور در تاریخ، ایجاب می‌کند که امروز

با نگاه ویژه‌ای به آن نگریسته شود»

سید محمد خاتمی

تمدن اسلامی و مادرشهرهای فرهنگی جهان اسلام:

والاترین نمود انسانی انسان، تعقل و خرورزی اوست. تمدن اسلامی، در حقیقت، همان تمدن عقل است که به پیشوایی قرآن و سنت، سامان و توان معنوی و الهی یافته است. جهان اسلام، از همان سده نخستین هجری، با بهره‌گیری از داشته‌های علمی تمدن‌های ایران، یونان، مصر و هند، به جامعیتی بزرگ از گنجینه دانش بشری دست یافت که با درآمیختن با معنویت و نورانیت برآمده از کلام وحی و سیره نبوی، بشر را وارد محله‌ نوین و به شدت ارتقاءیافته از زیست‌دوران خود، در کره خاکی، نمود. در این تحول و دگرگونی عظیم فکری و فرهنگی، مناطق و شهرهای گوناگون جهان اسلام، نقش‌هایی ایفا نموده و طرح‌هایی درانداخته‌‌اند که از آن جمله می‌توان به بغداد، نیشابور، قاهره، ری، اندلس، سمرقند، بخارا، شام، مغرب، خوارزم، اصفهان و همدان اشاره نمود. اما سُبکی، مورخ بزرگ عرب، درباره جایگاه نیشابور در میان شهرهای اسلامی، می‌نویسد: «نیشابور از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین شهرهای اسلامی و پس از بغداد در بین همه شهرهای اسلامی بی‌مانند بوده است.» ارکیا کرنل نیز می‌نویسد «از زمان‌های پیروزی مسلمین تا قرن دوازدهم میلادی، نیشابور، یکی از مهم‌ترین شهرهای دنیای اسلام به شمار می‌رفت.» هر چند، در پی یورش تمدن‌سوز تاتار، در قرن هفتم هجری، ستاره درخشان تمدن اسلامی رو به افول می‌رود و نیشابور، جراحت‌ها و خرابی‌های بزرگی از توحش بربریت مغولان می‌بیند، اما حتی در پس از این دوران (قرن 8 هـ)، حمدالله مستوفی، نیشابور را به عنوان «ام‌البلاد مسلمین» یاد می‌کند.  

کنارگذر جنوبی نیشابور، کلید تحول در حمل و نقل خراسان مرکزی

وقعیت ژئوپلتیک و ژئواسترتژیک نیشابور در جغرافیای خراسان، از قدیم یکی از موهبت‌های این منطقه بوده و به عنوان نقطه اتصال سنتی راه‌های مرکز خراسان عمل می‌نموده است. به همین خاطر موقعیت راهبردی ارتباطی در قلب خراسان، نیشابور را، دروازه دسترسی به خاوران و «دهلیز مشرق» می‌نامیده‌اند. دکتر سید محمد بهشتی از پژوهشگران برجسته میراث فرهنگی ایران، در بررسی جغرافیایی تاریخی راه‌های ارتباطی فلات ایران، به دو نقطه در فلات ایران اشاره می‌کند که «نقطه اتصال جهانی» ایران بوده‌اند که آن دو نقطه، قزوین در غرب و نیشابور در شرق می‌باشند. او خط مواصلاتی این دو نقطه را «کریدور جهانی» فلات ایران می‌نامد و در توصیف آن می‌گوید: «این کریدوری است که عملاَ باعث می‌شود تمامی تماس‌های جهانی که در تاریخ و فرهنگ ما وجود دارد از طریق آن به وقوع بپیوندد. و برای تماس با جهان باید از طریق این کریدور وارد شویم.»

 نیشابور، گرانیگاه هویت تاریخی و فرهنگی خراسان بزرگ، دومین شهر بزرگ استان خراسان رضوی، دومین شهر پرجمعیت استان‌های سه‌گانه خراسان، سومین نقطه جمعیتی شرق کشور، و از نظر ارتباطات جغرافیایی، پیوند دهنده پنج شهر عمده استان یعنی قوچان، مشهد، تربت حیدریه، کاشمر و سبزوار است و همچنین ارتباط‌ دهنده مرکز و غرب کشور با دومین کلانشهر ایران یعنی مشهد مقدس می‌باشد. این موقعیتی ویژه است که مانند آن را در هیچ جای دیگر جغرافیای خراسان، با چنین کیفیتی نمی‌توان یافت و حتی موقعیت جغرافیای ارتباطی خود کلانشهر مشهد نیز که مرکزیت اداری و سیاسی خراسان است دارای این کیفیت ویژه نیست. 

کمال مُلک هنر ایران، حلقه پیوند نیشابور و کاشان

نیشابور» و «کاشان»، نام‌هایی با درونمایه‌هایی کهن، گرانسنگ و ارجمند در تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران و اسلام‌اند. امّا امروز؛ نیشابور، شهری در مرکز استان خراسان رضوی و کاشان، شهری در شمال استان اصفهان است. این هر دو شهر، با داشتن توانمندی‌های شایان، در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، کشاورزی، صنعتی و ارتباطی، در زمره مهم‌ترین شهرهای منطقه جغرافیایی خود می‌باشند. افزون بر توانمندی‌های یاد شده، آنچه اعتبار و ارزش ویژه‌ای به این دو شهر می‌دهد؛ سابقه، جایگاه و ارزشمندی‌های فرهنگی و تاریخی آنهاست. به گونه‌ای که این دو سرزمین، همواره از کانون‌های تحول و توسعه فرهنگی و اجتماعی در حوزه تمدن ایران و اسلام بوده‌اند و اندیشمندان، دانشوران و عالمان بزرگ و فراوانی را در دامان خود پرورانده‌اند. این نوشته، همراه با گذری کوتاه بر پیشینه و پیشداشته‌های تاریخی و فرهنگی دو فرهنگ ‌شهر استان اصفهان و خراسان، پیشنهادهایی را برای همگرایی بیشتر و گسترش همکاری‌های بین این دو شهر، ارائه می‌نماید. این نوشته که با آرمان خواهرخواندگی کاشان و نیشابور، سامان یافته‌ است با پیشنهاد ثبت روز ملی هنر نگارگری و نقاشی ایران و بزرگداشت پدر نقاشی معاصر ایران، به سرانجام، رسیده است. 

نیشابور، راه‌آهن و گردشگری ریلی

 ایستگاه آنت ورپ بلژیک

- راه آهن و گردشگری:

در روزگار ما، در صحنه تجارت جهانی، گردشگری، پس از نفت و خوردرو، سومین صنعت است. این صنعت، نه فقط در زمینه‌ درآمدزایی، بلکه در زمینه توسعه فرهنگ و ارتباطات نیز بسیار حائز اهمیت است و البته موضوع حمل و نقل مسافر، از ارکان اصلی گردشگری به شمار می‌آید. در بین انواع گوناگون حمل و نقل مسافر، در رابطه با گردشگری، راه‌آهن به دلیل قیمت ارزان، ایمنی بالا، راحتی سفر و سایر مزایای آن، اهمیت خاصی پیدا کرده است. اهمیت گردشگری به وسیله خطوط ریلی، جدا از مزایای آن، به جذابیت خود راه آهن نیز باز می‌گردد. توسعه روزافزون خطوط مونوریل، گسترش خطوط ریلی در مناطق کوهستانی و جنگلی و استفاده از جذابیت‌های داخلی قطار، نشان‌دهنده تقاضای بالا و اهمیت بسزای راه آهن در توسعه گردشگری است. بنابراین همانقدر که توسعه گردشگری، باعث رشد راه‌آهن‌ها شده است، راه آهن‌ها نیز به نوبه خود گردشگری را توسعه داده‌اند.