نیشابور؛ رونمایی از اثر فاخر موسیقایی-نمایشی «اپرای خیام»، اردیبهشت ۹۶

«اپرای خیام» روایتی است نمایشی-موسیقایی بر زندگی و اندیشه حکیم نیشابور. به گفته نویسنده و کارگردان اپرای خیام: «با اجرای این اثر، پنجگانه خداوندان شعر و اندیشه ایران (فردوسی، مولوی، حافظ، سعدی و به زودی خیام) را برای دوستداران هنر ایران‌زمین تکمیل می‌کند.» آخرین خبرها حاکی از این است که قرار است از اپرای خیام در اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ در نیشابور، زادگاه این شخصیت سرشناس بین‌المللی ایرانی، رونمایی ‌شود.

اپرای خیام: روایت زندگی و اندیشه خیام

بهروز غریب‌پور، نویسنده و کارگردان «اپرای عروسکی خیام»، در بخش هایی از مصاحبه ای که در ۳۱ خرداد ۱۳۹۴ در سایت خبری تئاتر منتشر شده، این اثر را چنین معرفی کرده است: «در این اپرا گوشه‌هایی از زندگی خیام و افکار او و همچنین تاثیری که روی مردم ایران و حتی جهان داشت‌، دیده خواهد شد. اگر سعدی خودش سفر کرد‌ه بود، خیام با رباعیاتش در جهان سفر کرده و به همین دلیل در این کار موسیقی جایگاه ویژه خود را دارد و خاص و غنی ساخته خواهد شد.» موسیقی این اپرا «از کشور خودمان آغاز می‌شود و تا نقاطی دیگر از جهان که آثار خیام به زبان آن مملکت‌ها ترجمه شده می‌رود. در واقع، جامعیت خیام و تاثیر او بر فلسفه قرن بیستم هم بررسی می‌شود و در این راستا پژوهش‌هایی را از گذشته شروع کرده بوده‌ایم که در کار مورد استفاده قرار می‌گیرد.» داستان اپرای خیام  «از نقطه‌ای آغاز می‌شود که خیام به یک بلوغ فکری فلسفی و علمی می‌رسد و اندیشه‌هایش در تقابل با جهان پیرامون و جنبش حسن صباح قرار می‌گیرد. او به عنوان یک انسان اعتدال‌گرا، به دور از تعصبات در حال کشف و شهود جهان پیرامون خود است.» 

28 اردیبهشت + اعلام ویژه برنامه های بزرگداشت حکیم عمر خیام در نیشابور

بزرگداشت روز ملی خیام نیشابوری 28 اردیبهشت 95 با حضور مسئولین کشور ،استان و اندیشمندان و خیام شناسان در نیشابور برگزار می شود .دبیر اجرایی بزرگداشت حکیم عمر خیام نیشابوری با اعلام مطلب فوق اظهارکرد: علاوه بر زادگاه وی در برخی شهرهای ایران و کشور های جهان آیین مراسم ویژه بزرگداشت این منجم ، ریاضیدان ، فیلسوف، حکیم ، مفسر ، طبیب و شاعر شهیر ایران و جهان برگزار خواهد شد. عباس کرخی سرپرست اداره فرهنگ وارشاد اسلامی نیشابور برنامه مراسم روز ملی خیام را به شرح زیر عنوان کرد :

ساعت 7:30 : نواختن زنگ خیام در دبیرستان تاریخی خیام

ساعت 8:30 : همایش علمی و پژوهشی خیام-سالن دانشکده هنر دانشگاه نیشابور

 ساعت 13 : گلباران آرامگاه  خیام بعد از اقامه نماز  در امامزادگان محروق وابراهیم «ع»

ساعت 17 : مراسم اختتامیه کنگره شعر "از توس تا نیشابور" ویژه نیشابوربا حضور معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و اجرای برنامه شعر و موسیقی در باغ خیام

شب (بعد از اقامه نماز): مراسم ویژه روز خیام همراه با تجلیل از خانواده مرحوم هوشنگ سیحون سازنده آرامگاه خیام  و رونمایی از نشان طلایی خیام و... درباغ خیام

همچنین افتتاح موزه های اسناد آموزش و پرورش در دبیرستان ماندگارخیام ،  و موزه باستان شناسی نیشابور و راه اندازی نخستین هتل آپارتمان نیشابور از جمله مهمترین برنامه های روز خیام در نیشابور است. منبع : نیشابور سرزمین بینالود binalud.blogsky.com

از نیشابور تا سن‌پترزبورگ: طرحی برای «پایتخت کتاب ایران» در نمایشگاه کتاب تهران

شهر نیشابور؛ با پیشینه و پشتوانه تاریخی و فرهنگی گرانسنگ؛ فرهنگ‌شهر نامدار حوزه تمدن ایرانی و اسلامی؛ و گرانیگاه تاریخ و فرهنگ خراسان؛ در جایگاه «پایتخت کتاب ایران»، در بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حضور یافته است. برنامه‌های گوناگونی، در غرفه نیشابور در این نمایشگاه، به کوشش دست‌اندرکاران حوزه فرهنگ شهرستان،  پیش‌بینی شده که بی‌گمان، تاثیرات ارزشمندی در زمینه معرفی توانمندی‌های فرهنگی، ادبی و گردشگری نیشابور در این عرصه ملی و بین‌المللی خواهد داشت. همچنین؛ حضور رسمی نیشابور به عنوان «پایتخت کتاب ایران»، بستری برای فعال‌سازی «دیپلماسی شهری» نیشابور در بخش بین‌الملل نمایشگاه تهران است. این نوشتار به با توجه ویژه به فعال‌سازی پتانسیل نیشابور در بخش بین‌الملل، پیشنهاداتی را در این زمینه ارائه می‌نماید. 

حکیم نیشابور و چین

از بین ترجمه‌های پُرشماری که تا کنون از «رباعیات خیام» به زبان چینی صورت گرفته است، ترجمه پروفسور «جان هونین» استاد بازنشسته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پکن را می‌توان بهترین ترجمه دانست، زیرا وی افزون بر استفاده از تجارب سایر مترجمین، به خاطر تسلط به زبان فارسی، درک بهتری از مفاهیم و واژه‌ها و عبارات به کاربرده شده در رباعیات خیام داشته و بنابراین بهتر توانسته این مفاهیم را به زبان چینی برگرداند. بخشی گزیده‌ای از مقاله این مقاله پروفسور جان‌ هون‌نین، با عنوان  «کلمه  "آه‌ عشق‌" به‌ هیچ‌وجه‌ وجود ندارد»- که در سال 2003 در یکی از نشریات معتبر ادبی چین به نام  «نیلوفرآبی» منتشر گردیده است- در زیر می‌آید:

 رباعیات عمر خیام‌ (1048-1122 م‌) شاعر بزرگ‌ ایران‌ شاهکار ادبی‌ مشهور جهان‌ است. در یکی‌ از مقدمه‌ های‌ رباعیات خیام‌ آمده‌ است‌: ممکن‌ است‌ شما با ایران‌ آشنایی‌ زیادی‌ نداشته‌ باشید، ولی‌ ممکن‌ نیست‌ که‌ خیام‌ را نشناسید. همچنین‌ گفته‌ می‌شود که‌ رباعیات خیام،‌ پس‌ از کتاب‌ مقدس‌ مسیحیان‌، کتابی‌ است‌ که‌ به‌ زبان‌های‌ مختلف‌ جهان،‌ با بیشترین‌ تیراژ، ترجمه و چاپ شده‌ است. خیام‌، در اصل ریاضیدان‌، منجم و فیلسوف‌ بود، و اشعار او در دوران‌ حیاتش،‌ خیلی‌ مشهور نبود. وی‌ رباعیات‌ را بعد از انجام‌ کارهای‌ علمی‌ و تنها برای‌ سرگرمی ‌سروده است. رباعیات خیام، بیانگر شناخت‌ هوشیارانه ‌وعمیق وی از زندگی‌ جامعه خود‌، و پیوند اندیشه‌ فیلسوفانه‌ با احساسات‌ شاعرانه‌ و ناله‌ روح‌ از رنج‌ و فشار سیاسی‌ و مذهبی‌ زمان شاعر است.جهانیان‌، هرگز این‌ شاعر بزرگ‌ ایرانی‌ را فراموش‌ نمی‌‌کنند. طبق‌ آمار غیر رسمی‌، پس‌ از ‌ انتشار اولین ترجمه رباعیات، به‌ زبان‌ چینی،‌ توسط‌ آقای «گوه‌ مو رو»  در سال‌ 1924، تاکنون‌ حدود 20 ترجمه‌ دیگر از آن‌، به‌ زبان‌ چینی‌ ترجمه‌ و منتشرشده است. علاقه‌ و شور و شوِق به‌ «خیام» در جهان، از انتشار رباعیات با ترجمه‌ انگلیسی‌ «فیتزجرالد» شروع‌ شد. منبع

گنجینه سفالینه‌های نیشابور در موزه هنر آسیایی سانفرانسیسکو

در کارگـــه کـوزه‌گــــری رفتــــم دوش

دیدم دو هزار کوزه گویا و خموش ناگاه
هـر یک بـه زبــان حـــال، با من گفتند

کــو کوزه‌گــر و کوزه‌خــر و کوزه‌فـروش

این رباعی  از «خیام»، دستمایه آفرینش یکی از نمادهای شهری نیشابور شده است. پیکره‌های بزرگ دوگانه کوزه که در دل آنها پیکره‌هایی از کوزه‌گر و کوزه‌خر و کوزه‌فروش جای گرفته، در بافت تاریخی شهر، در میدانگاه پیشین باغ عمارت امین‌الاسلامی، خودنمایی می‌کند و حضور همواره چکامه‌های چهارگانی خیام را در بطن زندگی مردمان زادگاهش، یادآور می‌شود. خیام، شاعر فلسفه هستی است و کیمیای خاک و دست‌ساخته‌های برآمده از آن؛ همچون کوزه و سبو و خشت، دست‌یار اندیشه حکیم نشابور می‌شوند تا این اندیشمند شرقی از پایگاه فرهنگ ایران، اینچنین؛ عمر کوتاه انسان و گذر لحظه به لحظه زمان را به جهانیان گوشزد می‌کند. بی‌گمان هر نویسنده و شاعر و هنرمند و اندیشمندی، هر آفریننده‌ای، بخشی از مصالح اثرش را از محیط زندگی‌اش وام می‌گیرد. اگر شعر خیام، واژگانی سفالین دارد؛ از اینست که زادگاه و پایگاه زندگی خیام، نسبتی ژرف با خشتگان پدیدارساز سخن جاندار و موزون این رباعی‌سرای پُرآوازه ایرانی دارد. نیشابور، سرزمین سفالینه‌های بدیع و خیال‌انگیز است.

چنانکه تاریخ هنر و صنعت سفالگری بشر را بنگریم؛ نیشابور، دیار خیام، یکی از مراکز بزرگ و نامدار فن سفالگری است. هنرمندان سفالگر نیشابوری، با آمیزش نگاره‌های فلزکاری دوره ساسانی ایران با هنر خوشنویسی اسلامی دوره عباسی و الهام‌گیری از فن و نگارگری چینی، هنر و صنعت سفالگری را به مرتبه‌ای از زیبایی و کمال و الهام‌بخشی رسانیدند که در تاریخ، بی‌نظیر است. سفالینه‌های نیشابور، افزون بر ارزش‌های هنری، تاریخی و تکنیکی، آثار کم‌نظیری برای مطالعه خط کوفی تحریری و تزئینی به شمار می‌آیند. اهمیت سفال نیشاپور به گونه‌ای است که کمتر موزه‌ای را در سرتاسر جهان، توان یافت که نمونه‌ای از سفالینه‌های نشابور را در گنجینه و نمایشگاه خود، فراگرد نیاورده باشد. موزه هنر آسیایی (Asian Art Museum) یکی از مجموعه‌داران سفالینه‌های نیشابور است.