رمضانیه شاعر افغانستانی؛ ‌گشتی عرفانی در بلخ و نیشابور و هرات

سیدسکندر حسینی بامداد، شاعر معاصر افغانستانی، متولد 1363 در بلخ است. وی تحصیلات حوزه و همچنین کارشناسی جامعه‌شناسی دارد. او چند سالی است که ساکن کابل است و فعالیت‌های ادبی، فرهنگی و روزنامه‌نگاری را در این شهر پیگیری می‌کند. تازه‌ترین سروده حسینی بامداد که در وب‌نوشت او نیز منتشر شده، «رمضانیه»‌ای است که به سنت قدیم مطالعه کتاب‌های عرفانی، اشاره دارد. این مثنوی با نام «هوالعشق» که با ندای ملکوتی «ربّنا» و ذکر «یا صمد» آغاز می‌شود، شرحی از تجربه ناب شور و حال و راز و نیاز شاعر است که مروری بر «مفاتیح‌الجنان» و «گلشن راز» داشته و سپس؛ همراه لحظه‌های معنوی «مولوی» در خانقاه «بلخ» گریسته، «الهی‌نامه» شیخ عارفان (عطار) را به سوی نشابور خوانده و در فرجام سخن؛ با «قلندرنامه»خوانی مویه‌ناک، پا به پای خواجه عبدالله انصاری، که آرامگاهش در «هرات» است، به وَجد آمده.

این مثنوی «رمضانیه»، نه تنها حال و هوای راز و نیاز رمضانی را با یادکرد نمادهای ادبیات عرفانی، به گونه‌ای متفاوت، شورانگیز نموده است بلکه در سه بیت آخر، آدمی را با «مولوی» و «عطار» و «خواجه عبدالله» به «بلخ» و «نیشابور» و «هرات» می‌برد و از این راه، پیوندی پرمعنا میان «رمضان» و «خراسان» را یادآور می‌سازد. و می‌دانیم که «خراسان»، فخر جهان اسلام است و خاستگاه عارفان. «بلخ» و «نیشابور» و «هرات» از مراکز قدیم تاریخ و فرهنگ خراسان می‌باشند. اینک غزل‌مثنوی این شاعر ارجمند افغانستانی را می‌خوانیم: 

رییس انجمن علویان اتریش، خواستار تمهدیدات برای اعزام کاروان‌های زیارتی به زادگاه حاجی بکتاش ولی شد

چنگیز دوران، رییس انجمن علوی‎های اتریش، به علاقه وافر علوی‌های اتریش و ترکیه برای زیارت مرقد «حاج ولی بکتاش» پیشوای علوی‌ها و همچنین زیارت مجموعه جهانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی و مرقد شاه اسماعیل خطایی اشاره کرد و خواستار تمهیدات لازم برای برگزاری مراودات دو جانبه فرهنگی و زیارتی از جمله امکان اعزام کاروان‌های زیارتی برای زیارت حرم مطهر امام رضا (ع) در مشهد مقدس، «زادگاه حاج ولی بکتاش در نیشابور» و مرقد شاه اسماعیل صفوی و بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی شد.

پیوندهای تاریخی و فرهنگی جوین و نیشابور در «مرآة‌ البلدان» اعتمادالسلطنه

در میان ولایات سرزمین خراسان؛ «جوین» و «نیشابور»، از آن دست دیارهای کهن هستند که خود نه به تنهایی، چهره‌ای روشن و پررنگ و درخشان در تاریخ سرزمین خورشید داشته بلکه پیوندها و ارتباطات و تعاملات گسترده‌ای نیز با یکدیگر دارند. کاوش در کتاب‌های تاریخ، بر موقعیت جغرافیایی ژئوپلتیک جوین در غرب خراسان گواهی می‌دهد چنانکه سرزمین جوین با اهمیت ویژه ارتباطی خود، کانون اتصال سه نقطه مهم در شرق ایران بوده است؛ نیشابور، گرگان و بسطام. راهی از شمال (گرگان) به جوین و سپس به نیشابور در شرق می‌رفته است و دیگر، راهی از غرب (بسطام) به جوین و سپس نیشابور در شرق می‌رسیده است. این موقعیت ارتباطی ویژه جوین، دارای اهمیتی راهبردی است که شایسته به نظر می‌رسد مورد توجه سیاستگزاران توسعه استان‌های خراسان، گلستان و سمنان قرار گیرد زیرا نه تنها ریشه در هویت تاریخی و فرهنگی منطقه دارد بلکه در امروز، زیرساخت جاده‌ای و ارتباطی برای جمعیتی چندمیلیونی در شمال شرق کشور به شمار می‌آید.

از نیشابور تا سن‌پترزبورگ: طرحی برای «پایتخت کتاب ایران» در نمایشگاه کتاب تهران

شهر نیشابور؛ با پیشینه و پشتوانه تاریخی و فرهنگی گرانسنگ؛ فرهنگ‌شهر نامدار حوزه تمدن ایرانی و اسلامی؛ و گرانیگاه تاریخ و فرهنگ خراسان؛ در جایگاه «پایتخت کتاب ایران»، در بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حضور یافته است. برنامه‌های گوناگونی، در غرفه نیشابور در این نمایشگاه، به کوشش دست‌اندرکاران حوزه فرهنگ شهرستان،  پیش‌بینی شده که بی‌گمان، تاثیرات ارزشمندی در زمینه معرفی توانمندی‌های فرهنگی، ادبی و گردشگری نیشابور در این عرصه ملی و بین‌المللی خواهد داشت. همچنین؛ حضور رسمی نیشابور به عنوان «پایتخت کتاب ایران»، بستری برای فعال‌سازی «دیپلماسی شهری» نیشابور در بخش بین‌الملل نمایشگاه تهران است. این نوشتار به با توجه ویژه به فعال‌سازی پتانسیل نیشابور در بخش بین‌الملل، پیشنهاداتی را در این زمینه ارائه می‌نماید. 

شکوه ماندگار؛ فریمان، حلقه پیوند نیشابور و هرات

 

شهر فریمان، مرکز شهرستان فریمان، در فاصله حدود 135 کیلومتری جنوب غربی شهر نیشابور و در حدود 75 کیلومتری جنوب شهر مشهد، در استان خراسان رضوی واقع شده است. فریمان، یکی از مناطق دارای پیشینه تاریخی شایان در خراسان، به شمار می‌آید و بررسی‌های تاریخی، پیوندهای‌ تاریخی و فرهنگی عمیقی را میان فریمان و نیشابور، برای ما نمایان می‌سازد؛ با این پیشینه که منابع قدیم، هرات را دروازه نیشابور می‌دانسته‌اند، فریمان را باید با توجه به موقعیت جغرافیایی و پیشینه تاریخی آن، «پُل ارتباطی و حلقه پیوند دو کرسی خراسان بزرگ کهن (یعنی هرات و نیشابور)» دانست. با این نگاه؛ چنانکه روزی ارتباطات و تعاملات تنگاتنگ فرهنگی خراسان بزرگ احیا گردد؛ نیشابور و فریمان، نقش برجسته‌ای در آن رویداد شگرف و بازآفرینی شکوه فرهنگی خراسان بزرگ خواهد داشت. با این باور که احیای ارتباطات و پیوندهای کهن شهرهای خراسانی، ارتقا‌دهنده و هم‌افزاینده تعاملات، مناسبات و همکاری‌های کشورمان با کشور دوست و همسایه (افغانستان) است؛ نوشتار پیش روی، به گونه‌ای اشاره‌وار به شناخت فریمان و پیوندهای تاریخی فریمان و نیشابور می‌پردازد و در پایان با یک پیشنهاد توسعه‌ای مشترک برای دو شهرستان نیشابور و فریمان، به سرانجام می‌رسد.