نیشابور یک سرزمین مقدس است . دغدغه ما احیای تمدن و فرهنگ این خطه است

«سیدرضا صالحی‌امیری» وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، در سفر خود به خراسان ، با همراهی استاندار و جمعی از مدیران ارشد استانی، عازم نیشابور شد. وی در بدو ورود به ایستگاه راه‌آهن نیشابور، از سوی معاون استاندار و فرماندار نیشابور، نمایندگان مردم نیشابور در مجلس شورای اسلامی، شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر مورد استقبال رسمی قرار گرفت. 

افتتاح دومین مجتمع فولادی نیشابور در بزرگترین قطب شرق کشور

مجتمع فولادی «خیام سپهر فولاد نیشابور» با حضور معاون اول رئیس جمهور در نیشابور افتتاح شد. این مجتمع فولادی با سرمایه گذاری بخش خصوصی به میزان ۲۹ هزار و ۴۷۰ میلیارد ریال و ۴۵ میلیون یورو امروز به بهره برداری رسید و زمینه اشتغال مستقیم ۳۰۰ نفر و اشتغال غیرمستقیم حدود هزار نفر را فراهم کرده است. مجتمع «خیام سپهر فولاد نیشابور» پس از مجتمع فولاد خراسان به عنوان دومین مجموعه فولادی در نیشابور، سالانه ۶۰۰ هزار تن مقاطع فولادی تولید خواهد کرد. در آیین بهره‌برداری از این مجتمع فولادی علاوه بر محمد رضا عارف، سید محمد اتابک وزیر صنعت، معدن و تجارت، غلامحسین مظفری استاندار خراسان رضوی و تعدادی از مسوولان و نمایندگان محلی نیز حضور داشتند. منبع : خبر آنلاین  

خراسان غربی، کلید ایران برای احیای پیوندهای تاریخی و فرهنگی خراسانی

خراسان، چه در بافت ایرانشهری دوره ساسانی  و چه در چهره سرزمین محدثان، عالمان، دانشمندان و ادیبان دوره اسلامی؛ یکی از کانون‌های جغرافیایی انباشته از هویت تاریخی و فرهنگی حوزه تمدنی ایران بزرگ است. 

امروز، بخش بزرگی از خراسان در مرزهای کشور امروزین ایران نیست و  قلمرو سرزمینی کشورهای ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و افغانستان را تشکیل می‌دهد. اما پیشینه‌های درخشان تاریخی و پیوندهای دیرین فرهنگی، فراتر و معنادارتر از مرزهای قراردادی سیاسی عمل می‌نمایند. با آگاهی از اینکه آنچه امروز به نام خراسان می‌شناسیم، در واقع؛ «خراسان غربی» یا بخش غربی خراسان بزرگ است که در مرزهای ایران امروزین به نام استان‌های خراسان خودنمایی می‌کند؛ ما را به این واقعیت رهنمون می‌سازد که  خراسان غربی (خراسان ایران امروزین)  دنباله‌ای تاریخی و فرهنگی دارد که در کشورهای یادشده گسترده می‌شود. به عبارت دیگر؛ نیشابور (در خراسان مرکزی ایران امروزین) -به عنوان کانون هویت تاریخی و فرهنگی خراسان غربی - هموندهایی دارد در آن سوی مرزهای سیاسی محترم امروزین به نام مرو، هرات، بلخ  (و بخارا، سمرقند و خجند در بخش فرارودی خراسان) که هر یک به نوبه خود، ارکان و کانون‌های تاریخی و فرهنگی خراسان به شمار می‌آیند. 

با این مقدمه مختصر، این دستاورد را خواهیم داشت که  نیشابور در جایگاه کانون تاریخ و فرهنگ خراسان غربی، کلید ایران امروز برای احیای گنجینه گرانقدر پیوندهای تاریخی و فرهنگی خویش در عرصه خراسانی است.   

فرهنگ‌دیار مهر‌نشان: دو ویژه‌نامه برای نیشابور

سال‌هاست که با گرامیان مهرورز همراهیم و در این همراهی اما همراه‌ترین با من و شما، یار نیشابوری بوده و هست. آن فرهیخته مهرورز که به قلم دغدغه‌مندش بسیاری از مسائل نیشابور را با همراهان «نیشابور؛ سرزمین بینالود» -که چندی است به نام «نیشابور؛ خراسان مرکزی»-اَش می‌شناسیم- به اشتراک گذاشته است و اینک نوشته‌های آن همراه همدل، آرشیوی است از مسائل توسعه نیشابور. آرشیوی، دستاورد اندیشه‌ای کاوشگر که نگاهی ژرف و نکته‌سنجانه به مسائل فرهنگ‌شهر خراسان (نیشابور) و فرهنگ‌دیار خراسان (حوزه نیشابور بزرگ یا خراسان مرکزی) دارد.  از این همراهی دغدغه‌مند اندیشگر، بسیار خوشحال و خرسندم.

در این سال‌ها دو مطلب هست که نگاهی ویژه به توانمندی‌های فرهنگی، اقلیمی و انسانی نیشابور داشته است.  بدین بهانه، یادآوری‌شان می‌نمایم./ یار خراسانی

---

ویژه‌نامه «نیشابور؛ فرهنگ‌شهر خراسان»

ویژه‌نامه «نیشابور؛ سرزمین مهر»

---

تحول گفتمانی نیشابور: از «محافظه‌کاری» تا «توسعه‌گرایی» و «تمهید ارتقاء به استان نیشابور»

مقدمه؛ بازیابی هویت خراسانی خراسان

نیشابور، شهری است بنیادین در جغرافیای تاریخی و فرهنگی خراسان؛ شهری پُرخاطره و بارور از میراث فرهنگ و تمدن ایرانی در قامت خراسان‌شهرهایی همچون: بلخ، مرو، هرات، سمرقند و بخارا. اما در میان بنیادشهرهای خراسانی، یک چیز، نیشابور را ویژه و یگانه می‌نماید: «نیشابور، تنها شهر عمده خراسان است که در مرزهای جغرافیای سیاسی ایران امروز، باقی مانده است.» پس بیراه نخواهد بود که «هویت خراسانی خراسان ایران امروز» یکی از دغدغه‌های عمیق باشندگان و بویژه نخبگان معاصر نیشابور باشد؛ دغدغه‌ای که در کوران تحولات دهه‌های اخیر، و بویژه در رویداد تقسیم استان خراسان، بر اساس مصوبه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۸۳ مجلس شورای اسلامی، وزن و  ژرفای دیگری یافت. 

در این زمان بود که بنا به مقتضیات کشور، زعامت «مشهد» -که در چند سده اخیر به عنوان مرکز سیاسی خراسان شناخته می‌شد- به حوزه مرکزی خراسان (استان خراسان رضوی امروز) محدود گردید و سکان اداره حوزه شمالی و جنوبی، در دست دو شهر نسبتا جدیدتر خراسان، یعنی «بجنورد» (مرکز استان خراسان شمالی امروز)  و «بیرجند» (مرکز استان خراسان جنوبی امروز) سپرده شد.    

این رویداد دگرگونه‌ساز در هویت جغرافیای سیاسی خراسان (با تاثیرات تدریجی و نسبی فرهنگی و اجتماعی)؛تاملی ژرف، درآمیخته با نگرانی‌ای عمیق، در آرمانی بنیادین را در میان اندیشمندان حوزه فرهنگی نیشابور به همراه آورد. اینکه: در این خراسان تفکیک‌شده که کانون‌های اداره آن، بنا به پیشینه تاریخی خود و به صورت نسبی؛ انگیزه محدودی در دوران شکوفایی خراسان بزرگ تاریخی-فرهنگی دارند؛ سرانجام احیا، بالندگی و استمرار هویت خراسانی -با آن محتوای گرانسنگ محفوظ در میراث اصیل و پشتوانه تاریخی آن- چه خواهد بود؟

باری؛ بازسازی خراسان کارآمد و کارساز در تحول و تطور فرهنگی ایران، نیاز و ناگزیری است که به گونه‌ای روزافزون، بایستگی خود را در نزد اندیشوران و دغدغه‌مندان خراسان فرهنگی برجسته می‌سازد. و در نگاهی به مجموعه توانمند خراسان امروز؛ انگیزه و توان کارساز را به روشنی، در «گرانیگاه تاریخ و پایگاه فرهنگ خراسان» می‌توان یافت: کهن‎شهری که ریشه و سرمایه از دوران اوج شکوه اثربخشی خراسان در ایران بزرگ فرهنگی دارد. فرهنگ‌شهر خراسان، با قابلیت‌های فرهنگی، اجتماعی و اقلیمی که در سده‌های گذشته و همین خراسان امروز نیز، شایان است. این شهر، کارا-افزار کارستان تحول‌آفرینی خراسان خواهد بود؛ چیزی که تاریخ، بارها سرافراز، آن را آزموده است. 

این نیشابور، در این سال‌ها، حتی با سرمایه و التفات کمی که در اختیارش قرار گرفته اما هیچ گاه از هویت و حیثیت خراسانی خود، غافل نبوده؛ تا بدینجا که برای »بر آوردن خراسان فرهنگی، باید باز توانگر و برومند گردد»؛ این، گفتمان نیشابور امروز است.

نیشابور؛ زمان تحول در گفتمان توسعه

هفته پایانی بهمن‌ماه ١٣٩۸ را باید یکی از دوره‌های زمانی نمادین در تحول گفتمانی مطالبات توسعه‌ای نیشابوریان در حوزه ژئواستراتژی (بویژه در زمینه جغرافیای سیاسی) به شمار آورد. دوره‌ای که نه فقط نخبگان و سیاستگزاران نیشابوری بلکه کلیّت جامعه نیشابوریان به گونه‌ای ویژه و بیش از هر زمان دیگر، آینده جغرافیای سیاسی زیست‌بوم خود را در کانون نگاه جمعی قرار داد و به آینده‌نمای بازیگری این دیار در نقش «استان نیشابور» نگریست و نقش مورد انتظار از فرهنگ‌شهر در معادلات ژئوپلیتیک منطقه شمال شرق کشور را در معرض اندیشه نهاد...