ویژه‌نامه «نیشابور، فرهنگ‌شهر خراسان»

 دانلود ویژه‌نامه «نیشابور، فرهنگ‌شهر خراسان» 

همگرایی مدیران شهری جاده ابریشم شمال شرق کشور؛ بسترها، ضرورت‌ها و مزیت‌ها

همگرایی مدیران شهری 

جاده ابریشم شمال شرق کشور؛

بسترها، ضرورت‌ها و مزیت‌ها

جاده ابریشم و همگرایی شهرها:

جاده ابریشم یا راه ابریشم (Silk Road) شبکه راه‌های به‌ هم ‌پیوسته‌ای با هدف بازرگانی در آسیا بود که خاور و باختر و جنوب آسیا را به هم و به شمال آفریقا و خاور اروپا پیوند می‌داد؛ مسیری که تا سده پانزدهم میلادی به‌مدت ۱۷۰۰ سال، بزرگ‌ترین شبکه بازرگانی دنیا بود. این راه از توان‌هوانگ در چین به ولایت کانسو می‌آمد و از آنجا داخل ترکستان شرقی امروزی می‌شد و از درون آسیای مرکزی می‌گذشت و از راه بیش‌بالیغ و آلمالیغ و اترار به سمرقند و بخارا می‌رسید. در بخارا قسمت اصلی آن از راه مرو، سرخس، نیشابور، گرگان، بام و صفی‌آباد به ری می‌آمد و از ری به قزوین و زنجان و اردبیل و تبریز و ایروان می‌رفت و از ایروان به ترابوزان یا بیکی از بندرهای شام پایان می‌گرفت. «مجمع شهرداران جاده ابریشم»، نهادی بین‌المللی است که در راستای احیای این جاده کهن، با هدف ارتقای توسعه هماهنگ فرهنگ توریسم، اقتصاد و دیگر امور اجتماعی در شهرهای مرتبط، از طریق سازماندهی ارتباطات در میان سازمان‌های تجاری، مقامات حکومتی و اتحادیه‌های غیرحکومتی در شهرهای سراسر دنیا ایجاد شده و فعالیت می‌نماید. نیشابور، یکی از شهرهای مطرح در این حوزه است که به خاطر موقعیت جغرافیایی در مرکز خراسان، پیشینه تاریخی و رسالت فرهنگی، انتظارات درخور و بحقی از دیدگاه محتوایی (مستندسازی، اطلاع‌رسانی و نمادسازی پیشینه‌ها و توانمندی‌ها) و کارکردی (گرانیگاه و حلقه پیوند منطقه‌ای) بر این شهر وارد است. در این نوشتار با تاکید بر این نقش و انتظارات مترتب بر آن، به بازشناسی عمده‌ترین و مهم‌ترین زیرساخت‌ (ضروری و موردنیاز) جاده ابریشم منطقه شمال شرق کشور پرداخته و آن را به عنوان پیش‌درآمد و بستری برای ساماندهی و آغاز همگرایی‌ها و همکاری‌های جدی در این منطقه، مطرح می‌نماییم. پیشنهاد پایانی این نوشتار، اقدام مدیران شهری نیشابور برای برگزاری «همایش مدیران شهرستان‌ها و شهرداران جاده ابریشم در منطقه شمال شرق ایران» است. 

نیشابور؛ رونمایی از اثر فاخر موسیقایی-نمایشی «اپرای خیام»، اردیبهشت ۹۶

«اپرای خیام» روایتی است نمایشی-موسیقایی بر زندگی و اندیشه حکیم نیشابور. به گفته نویسنده و کارگردان اپرای خیام: «با اجرای این اثر، پنجگانه خداوندان شعر و اندیشه ایران (فردوسی، مولوی، حافظ، سعدی و به زودی خیام) را برای دوستداران هنر ایران‌زمین تکمیل می‌کند.» آخرین خبرها حاکی از این است که قرار است از اپرای خیام در اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ در نیشابور، زادگاه این شخصیت سرشناس بین‌المللی ایرانی، رونمایی ‌شود.

اپرای خیام: روایت زندگی و اندیشه خیام

بهروز غریب‌پور، نویسنده و کارگردان «اپرای عروسکی خیام»، در بخش هایی از مصاحبه ای که در ۳۱ خرداد ۱۳۹۴ در سایت خبری تئاتر منتشر شده، این اثر را چنین معرفی کرده است: «در این اپرا گوشه‌هایی از زندگی خیام و افکار او و همچنین تاثیری که روی مردم ایران و حتی جهان داشت‌، دیده خواهد شد. اگر سعدی خودش سفر کرد‌ه بود، خیام با رباعیاتش در جهان سفر کرده و به همین دلیل در این کار موسیقی جایگاه ویژه خود را دارد و خاص و غنی ساخته خواهد شد.» موسیقی این اپرا «از کشور خودمان آغاز می‌شود و تا نقاطی دیگر از جهان که آثار خیام به زبان آن مملکت‌ها ترجمه شده می‌رود. در واقع، جامعیت خیام و تاثیر او بر فلسفه قرن بیستم هم بررسی می‌شود و در این راستا پژوهش‌هایی را از گذشته شروع کرده بوده‌ایم که در کار مورد استفاده قرار می‌گیرد.» داستان اپرای خیام  «از نقطه‌ای آغاز می‌شود که خیام به یک بلوغ فکری فلسفی و علمی می‌رسد و اندیشه‌هایش در تقابل با جهان پیرامون و جنبش حسن صباح قرار می‌گیرد. او به عنوان یک انسان اعتدال‌گرا، به دور از تعصبات در حال کشف و شهود جهان پیرامون خود است.» 

خواهرخواندگی نیشابور و بم در پنجمین همایش؛ و یادکرد شایستگی نیشابور برای استقرار دبیرخانه جاده ابریشم شرق کشور

پنجمین همایش مدیران و شهرداران ایرانی جاده ابریشم در 26 بهمن‌ماه جاری، با حضور 29 شهردار، در شهر بم استان کرمان برگزار شد. همزمان با این نشست، تفاهم‌نامه خواهرخواندگی میان این دو شهر به امضاء رسید. در این آیین، از دو تن از استادان فقید موسیقی ایران (استاد زنده‌یاد پرویز مشکاتیان متولد نیشابور و استاد زنده‌یاد ایرج بسطامی متولد بم؛ که آثار مشترک نیز داشته‌اند) نام برده شده است. 

سازمان میراث فرهنگی، در تدارک طرحی ویژه برای پاسداری از «ارزش‌های تاریخی – فرهنگی نیشابور»

تصویر: نمایی بازآفرینی شده از شهر نیشابور کهن

لزوم «تهیه طرح ویژه آمایش حریم منظری شهر کهن نیشابور و طرح ویژه تفضیلی عرصه و حریم شهر کهن نیشابور با رویکرد حفاظت از ارزش‌های تاریخی–فرهنگی نیشابور»، از سوی شورای عالی معماری و شهرسازی ابلاغ شد. به گزارش ایسنا، در جنوب شهر فعلی نیشابور ناحیه‌ای به وسعت ۳۵۰۰ هکتار قرار دارد که به استناد متون و شواهد زیستگاهی از صدر اسلام تا اوایل دوره ایلخانی مورد استفاده بوده است. قسمت اعظم نیشابور کهن امروزه در دل خاک نهفته است و آثار آن محدود به چند تپه اصلی از جمله آلپ ارسلان، تپه مدرسه، آهنگران، سبزپوشان، بازار، طرب آباد، کهن دژ، تپه قنات و شادیاخ می‌شود. از این میان تپه‌های طرب‌آباد، سبزپوشان و قنات در سال‌های ۱۳۱۵ و ۱۳۱۸ ش توسط هیئت باستان‌شناسی موزه متروپولتین و شهر کهنه نیشابور در سال ۱۳۸۴ به دست هیئتی ایرانی–فرانسوی مورد کاوش قرار گرفت .  اما با توجه به مشکلاتی که در طول سال‌های گذشته برای این محوطه‌ی تاریخی رخ داده بود و دست‌درازی‌هایی‌که باعث شده بود این محوطه به خطر بیفتد باعث شد تا سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در نامه‌ی چهارم مهرماه امسال به شماره ۲۱۹۹۲/۹۵۲۵۰۰ از شورای عالی معماری و شهرسازی درباره‌ی تهیه‌ی «طرح ویژه پهنه تاریخی نیشابور» درخواست کند و به دنبال آن شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه‌ی ۲۴ آبان پس از اعلام گزارش توجیهی تهیه طرح ویژه، تصمیم‌گیری کرد که «جایگاه نیشابور به عنوان یکی از مناطق کلیدی خراسان بزرگ و ایران در جغرافیای طبیعی و تاریخی حوزه ایرانشهر» بیشتر مورد توجه قرار گیرد.