مجموعه‌ مقالات احیای هویت تاریخی - فرهنگی و توسعه منطقه جوین بزرگ ( جغتای - جوین - خوشاب)

ابوعبدالله حاکم نیشابوری (321 - 405ق) تاریخ‌نگار و محدث سرشناس سده چهارم هجری،  کتابی مشهور در تاریخ نیشابور دارد. حاکم در بخشی از کتاب «تاریخ نیشابور» به ولایت‌های ربع نیشابور  پرداخته است. ربع نیشابور، بخش غربی خراسان بزرگ و یکی از چهار بخش خراسان است که عبارتند از ربع بلخ (خراسان شرقی)، ربع مرو (خراسان شمالی)، ربع نیشابور (خراسان غربی)، ربع هرات (خراسان جنوبی). حوزه جغرافیای تاریخی ربع نیشابور، با نظر به منابع مختلف تاریخی و جغرافیایی قدیم؛ استان‌های خراسان کنونی ایران و پاره‌ای از سرزمین‌های پیرامونی آن در کشورها و استان‌های همسایه را در بر می‌گیرد.

حاکم در بخش ولایت‌های کتاب «تاریخ نیشابور» از دوازده ولایت خراسان غربی (بیهق؛ جوین؛ اسفراین؛ خبوشان؛ ارغیان؛ پُشت؛ رخ؛ زوزن؛ خواف؛ ازقند؛ جام و باخرز؛ جاجرم) در زمان خود سخن می‌گوید و البته توصیفی زیبا درباره ولایت پرافتخار و تاریخی جوین دارد که به این شرح است: