گردشگری؛ راهبرد توسعه نیشابور

«نیشابور، جز از طریق صنعت گردشگری به توسعه نخواهد رسید»

نوشته: ‎دکتر مهدی ادیبان، پژوهشگر مرکز پژوهشهای مجلس و کارشناس صنعت گردشگری

منتشرشده در پایگاه خبری شفقنا

‎

اشتغال و کارآفرینی بزرگترین چالش کشور است. جوامع محلی مانند نیشابور، بیش از نقاط مرکزی در معرض آسیب‎های بیکاری قرار دارند. ‎بحران بزرگ خشکسالی و کم‌آبی به این چالش، دامن زده است و اقتصادهای ضعیفی که به کشاورزی‎های پراکنده وابسته بود، در سال‌های اخیر از بین رفته است.

‎صنعت در نیشابور نیز مورد کم‎توجهی بوده است. صنایع در نیشابور، فاقد زیرساخت‌های لازم هستند. برای مثال این شهر، کم‌ترین میزان آب پشت سد را در سراسر کشور به نسبت جمعیت ساکن دارد. مجموع آب در سد بار، حدود ۱۲ میلیون متر مکعب است. علاوه بر این، جدا شدن جاده تهران به مشهد که از مسیر شهر فیروزه عبور می‌‎کرد در دهه هفتاد، به مسیر کویر، بیش از یکصد روستا را در حاشیه قرار داد و «دسترسی به راه را که بزرگترین و زیربنایی‌ترین عامل توسعه است» از جمعیت بزرگ این منطقه، گرفته شد. 

گرانیگاه تاریخ و فرهنگ خراسان و نمادی از تاریخ ایران‌زمین (ویدئو)

شهرستانی در خراسان 

که جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی بسیاری را 

در دل خود، جای داده است. 

نیشابور؛ در زمان اشکانیان، «ابرشهر» و در زمان ساسانیان، «نیشاپور» به معنی «ساخته نیک شاپور»، نام گرفت. شهر کهن و تاریخی نیشابور، زادگاه و آرامگاه مشاهیری است که آوازه جهانی دارند. نیشابور، نماد تاریخ کهن خراسان و ایران‌زمین است. این ویدئو که توسط شبکه جانی جام جم تهیه شده است، به معرفی گزیده‌ای از جاذبه‌های گردشگری نیشابور می‌پردازد و از آن جمله‌اند: آرامگاه حکیم عمر خیام و امامزاده محمد محروق، آرامگاه شیخ فریدالدین عطار و کمال‌الملک، سایت‌موزه شادیاخ، دهکده چوبین، بازار تاریخی سرپوش، مسجد جامع نیشابور، مجموعه تاریخی- فرهنگی - گردشگری کاروانسرای شاه‌عباسی، قدمگاه رضوی، آبشارهای شهر درود، شهر پلکانی خرو، ریواس، غذای محلی حلیم نیشابور، سنگ و جواهرات فیروزه، مراکز اقامتی و پذیرایی نیشابور.  سفر به نیشابور و بازدید از آثار تاریخی و فرهنگی آن، یادگاری است از تاریخ کهن، برای نسل امروز و فردا. 

ظرفیت‌های کشور ترکیه، فرصتی در پیش روی منطقه نمونه بین‌المللی گردشگری نیشابور

یادآوری:

آبان‌ماه 1394، محمت دوغان، سرکنسول ترکیه در مشهد، در سفرش به نیشابور، گفت: «نیشابور دارای جایگاه ویژه‌ای در ابعاد علمی در جهان اسلام است و مشاهیر زیادی نیز در این شهر زندگی کرده‌اند که از جمله آنها «حاج ولی بکتاش» بوده که 750 سال قبل از نیشابور به ترکیه سفر کرده است. طی سفری که دو ماه پیش به نیشابور داشتم جلسات خوبی با فرماندار نیشابور در بحث روابط اقتصادی و فرهنگی مذهبی سفر انجام گرفت و مقرر شد تا کشور ترکیه «ساخت یک محل یا یادبودی برای حضور علاقه‌مندان در محل زادگاه بکتاش ولی در نیشابور» فراهم سازد. وی افزود: برخی از شهرهای ترکیه عضو شهرهای تاریخی جهان هستند، به همین منظور اگر نیشابور در این زمینه به کمک نیاز داشت، ما به عنوان کشور دوست قول می‌دهیم شهرداری‌های کشور ترکیه که عضو این اتحادیه هستند به نیشابور کمک کنند.»

آخرین تحولات:

بر اساس آمارهای رسمی، 15 تا 20 میلیون علوی در ترکیه زندگی می‌کنند. زادگاه «بکتاش ولی» رهبر علویان در نیشابور واقع است که آنان را برای سفر به این خطه در قالب کاروان‌های زیارتی و تورهای گردشگری علاقه‌مند کرده است. در سفری که در مردادماه 1396، هیات گردشکری خراسان رضوی به ترکیه و دیدار با مقامات این کشور انجام داده؛ برنامه‌هایی همچون تبادل گردشگر، همکاری اتحادیه‌های هتلداران و اطلاع‌رسانی ظرفیت‌های گردشگری، همکاری و سرمایه‌گزاری مشترک در شهرک‌های صنعتی، صادرات به کشورهای همسایه استان خراسان رضوی، ایجاد رستوران‌های ترکی و ... مطرح گردیده است.

نکته:

- برنامه‌های نهادهای مدیریت فرهنگی – گردشگری - اقتصادی شهرستان نیشابور، برای بهره‌برداری از ظرفیت حداکثری از ظرفیت‌های گردشگری - اقتصادی کشور ترکیه (بویژه جمعیت 15 تا 20 میلیونی علویان بکتاشی این کشور) چیست؟

نیشابور، راه‌آهن و گردشگری ریلی

 ایستگاه آنت ورپ بلژیک

- راه آهن و گردشگری:

در روزگار ما، در صحنه تجارت جهانی، گردشگری، پس از نفت و خوردرو، سومین صنعت است. این صنعت، نه فقط در زمینه‌ درآمدزایی، بلکه در زمینه توسعه فرهنگ و ارتباطات نیز بسیار حائز اهمیت است و البته موضوع حمل و نقل مسافر، از ارکان اصلی گردشگری به شمار می‌آید. در بین انواع گوناگون حمل و نقل مسافر، در رابطه با گردشگری، راه‌آهن به دلیل قیمت ارزان، ایمنی بالا، راحتی سفر و سایر مزایای آن، اهمیت خاصی پیدا کرده است. اهمیت گردشگری به وسیله خطوط ریلی، جدا از مزایای آن، به جذابیت خود راه آهن نیز باز می‌گردد. توسعه روزافزون خطوط مونوریل، گسترش خطوط ریلی در مناطق کوهستانی و جنگلی و استفاده از جذابیت‌های داخلی قطار، نشان‌دهنده تقاضای بالا و اهمیت بسزای راه آهن در توسعه گردشگری است. بنابراین همانقدر که توسعه گردشگری، باعث رشد راه‌آهن‌ها شده است، راه آهن‌ها نیز به نوبه خود گردشگری را توسعه داده‌اند.  

نیشابور و گردشگری غذایی

سفر و غذا، رابطه‌ای جدانشدنی، همچون رابطه فرودگاه و هواپیما دارند؛ فرقی نمی‌کند که به کجا سفر می‌کنید، در هر صورت شما به جایی دنج، برای تغذیه و تجدید قوا نیاز دارید و در همین هنگام است که به صورتی ناخودآگاه، فرصتی ارجمند، برای آشنایی و ارتباط برقرار کردن با فرهنگ غذایی و پذیرایی مردم منطقه‌ای که بدان مسافرت کرده‌اید فراهم شده است. آری! یکی از راه‌های آشنایی با فرهنگ و تاریخ مردم یک منطقه، نشستن در رستوران‌ و غذاخوری و صرف غذای محلی آنان است و در اینجاست که رابطه‌ای معنادار بین غذا، فرهنگ و گردشگری، پدیدار می‌گردد؛ پدیده‌ای که آن را «Gastronomy» یا «گردشگری غذایی» می‌گویند. همانطور که می‌دانید، طبق مصوبات کشوری، «نیشابور»، به عنوان «منطقه نمونه بین‌المللی گردشگری» تعیین گردیده است، از این روی، شناخت توانمندی‌ها و طراحی برنامه‌ها و زیرساخت‌های توسعه بر اساس آن، از ضرورت‌های صنعت گردشگری این منطقه به شمار می‌آید. این نوشتار، ضمن شناسایی گاسترونومی، به بررسی مختصر توانمندی‌ها و مسائل گردشگری غذایی در نیشابور پرداخته و در پایان، پیشنهادهایی را برای توسعه گردشگری غذایی نیشابور، ارائه می‌نماید.