اشاره‌ای بر پیوندهای تاریخی و فرهنگی نیشابور و بغداد

دو چیز غمِ سفر ز مرد کُند آزاد

علی الصباح نیشابور و خفتنِ بغداد

علامه علی‌اکبر دهخدا در کتاب گرانسنگ «لغت‌نامه» در این مایه، نوشته است: «علی الصباح نشابور و خفتن بغداد؛ صبح نیشابور و شام بغداد، مفرّح و نشاطانگیز است. و در «لطافتِ هوا» مَثَل بوده است:

صبح نیشابور اگر جان‌پرور است

شام دجله نیز با وی هم‌بر است»

و استاد زنده‌یاد محمدحسن فرحبخشیان، این هم‌بری را از نگاه دیگری، به رشته سخن درآورده است:

مکن ترک وطن، ژولیده بهر «خفتن بغداد»

که آن حال و هوا را «صبح نیشابور» هم دارد

نیشابور و بغداد؛ این دو کهن‌شهر افسانه‌ای غرب آسیا که «لطافتِ هوا»یِ دل‌انگیزشان، آوازه‌ای جهان‌گیر یافته، بیش از این، نامشان در کنار و هم‌بر و دوشادوش یکدیگر آمده است؛ چرا که یکی، گرانیگاه هویت تاریخی و فرهنگی خراسان است و دیگری، پایگاه تحولات تاریخی و فرهنگی عراق عرب. باری، در گستره جغرافیایی-تاریخی دانش و فرهنگ مسلمانان، چند نقطه یا منطقه است که نامی پرآوازه دارند: مصر، بغداد، نیشابور، ماوراء‌النهر و حجاز؛ که این‌ها پرچمداران، علوم و فرهنگ اسلامی بوده‌اند. در شماری از نوشتارها، نیشابور را رقیب ایرانی «قاهره» (مرکز فرهنگی سرزمین مصر) و بغداد (پایگاه فرهنگی عراق عرب) دانسته‌اند. گمانی نیست که پیش‌نیاز این رقابت و هماوردی، بیش از هر چیز؛ داشتن ارتباطات، تعاملات و پیوندهای فرهنگی و اجتماعی همواره و پایدار بوده است. در این نوشتار، نگاهی کوتاه‌وار بر پیوندهای نیشابور و بغداد خواهیم داشت؛ باشد که با بررسی‌ها و پژوهش‌های آینده، چهره‌ای بسیار روشن‌تر از پیوندهای ژرف این دو فرهنگ‌شهر تاریخی با ابعاد تاثیر بین‌المللی، که دارای پیشینه‌‌ بیش از یک هزاره می‌باشد، در پیش روی قرار گیرد.      

توسعه دانشگاه نیشابور نیازمند مشارکت خیرین و همت مردم و مسئولان

نیشابور را در تاریخ همواره به نام مهد علم و نظامیه (دانشگاه) ها می شناخته اند اما از بین رفتن نیشابور و صدمات پیاپی به پیکر آن تمام این زیرساخت های تاریخی و فرهنگی را از بین برد. نیشابوری ها اما در کنار افتخار به تاریخ بی همتای خویش همواره آرزو داشتند که بتوانند دوباره دارای مراکز علمی ودانشگاهی مطرح شوند تا دیگر باز آوازه این مهد علمی ایران در کشور و جهان پیچیده شود اما متاسفانه سالها کم توجهی به نیشابور باعث شد تا این شهر در دستیابی به یک دانشگاه جامع و ملی از شهرهای کوچکتر از خود نیز عقب تر بماند گرچه در سالهای اخیر داشگاه آزاد اسلامی نیشابور توانسته است تا حدود زیادی این خلا را جبران کند اما دانشگاه نیشابور علیرغم اینکه از نخستین پیدایش آن در سال 1373 (به عنوان دانشکده هنر دانشگاه فردوسی) مدت 20 سال میگذرد و اکنون تحت عنوان دانشگاهی مستقل شناخته می شود با کمبودهای زیرساختی فراوانی مواجه است که باید مورد توجه بیشتری واقع گردد.