همسایه‌ی نزدیکتر از خویش؛ دیباچه‌ای بر پیوندهای تاریخی و فرهنگی کاشمر و نیشابور

 

کاشمر و نیشابور، دو تن از ‌دیارگان نامی خاوران‌بوم ایران‌زمین‌اند که وزنه‌ای گرانسنگ در هویت‌مایه تاریخی و فرهنگی خراسان به شمار می‌آیند؛ دو شهرگان نامدار خراسانی که پیشینه پربار و هویت سرشارشان با همسایگی دیرین و همبستگی‌های ژرف، در آمیخته و همنوا‌ترین و یگانه‌ترین دیاران خراسان را پدیدار ساخته است.

در دوران اساطیری؛ کاشمر (ترشیز)، جایگاه سرو سپند زرتشت و پیمانگاه پیامبر و شهریار ایران است و در بوم نیشابور (ابرشهر)، دریاچه سپند سوور و آتش اهورایی برزیگران ایران، پای گرفته. در دوران‌های پس از آن، تاریخ، چهره‌ای دانش‌گرایانه و بینش‌ورزانه از ارتباطات فرهنگی این دو همسایه کهن را بر ما آشکار می‌سازد؛ در سده‌های هجری، دانشمندان، محدثان، عالمان، شاعران و سرشناسان پُرشماری از این دو دیار برخاسته‌ و پایه‌ها و ستون‌های همگرایی و همداستانی همسایگان نامدار را پدید آورده‌اند. امروز، افزون بر میراث‌ پُربار فرهنگی و پیشینه تاریخی و همسایگی کهن، همگنی‌ها و همبستگی‌های تنگاتنگی در زمینه‌های مردم‌شناسی و اقلیمی، نیشابور و کاشمر را در جایگاه همنواترین سرزمین‌های خراسان نمودار می‌سازد. در این نوشتار، همراه با اشاره‌ای به چهره تاریخی، فرهنگی و پیوندهای نیشابور و کاشمر، به زمینه‌های همکاری و همگرایی این دو کهن‌دیار خراسانی، خواهیم پرداخت.