مشهد، نیشابور و نقش خراسان در ایران آینده!

مشهد، نیشابور و نقش خراسان در ایران آینده!

پیشنهاد به اندیشمندان و نخبگان نیشابوری و مشهدی

مشهد و نیشابور: بیش از دو همسایه

مشهد؛ مشهدالرضا (ع)؛ حریم حرم هشتمین پیشوای شیعیان جهان؛ پایتخت معنوی ایران؛ دومین کلانشهر کشور پس از تهران؛ و مرکز عمده اداری، سیاسی خراسان ایران از دوران تیموری (حدود قرن دهم) تا امروز؛ و قطب بلامنازع سیاسی– اقتصادی منطقه شرق کشور.

نیشابور؛ با پیشینه فرهنگی پرآوازه در سطح جهانی؛ یکی از کانون‌های عمده تاریخ علم و فرهنگ جهان اسلام؛ یک از سه ضلع مثلث فرهنگ و ادب ایرانی (نیشابور، اصفهان و شیراز)؛ مرکز قدیم و ستون هویت تاریخی و فرهنگی خراسان ایران؛ و شهر فرهنگی خراسان امروز.

نیشابور و مشهد؛ جدا از اینکه همسایه‌اند؛ جدا از پیشینه تاریخی و ویژگی‌ها و همبستگی‌های فرهنگی، اجتماعی و اقلیمی مشترک بسیار دارند؛ و جدا از اینکه در منطقه شمال شرق کشور، منافع مشترک فراوانی دارند؛ و با نظر به اینکه تعاملات و مناسبات اجتماعی و فرهنگی امروز خراسان بیانگر این است که مشهدیان و نیشابوریان از همسازترین و همگراترین باشندگان خراسانند؛ اما یک چیز، این دو شهر را بیش از هر چیز، به هم پیوسته و همبسته می‌دارد و آن «نقشی است که باید خراسان در ایران آینده ایفا نماید.»

خراسان و ایران: از اکنون تا آفرینش آینده

خراسان، پایگاه زبان فارسی؛ خراسان، تکیه گاه استقلال ایران و هویت ایرانی؛ خراسان، پشتوانه و نماد دین و آیین و مذهب ایرانیان؛ و خراسان، فخر ایران در جهان اسلام و حلقه پیوند ایران با حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی در حوزه سرزمین‌های شرق ایران و آسیای مرکزی است. این‌ها که برشمردیم: پیشداشته‌ها و میراث خراسان، در عرصه ایران عزیز است. خراسان به پشتوانه همین پیشداشته‌ها، یکی توانگرترین و بارورترین پاره‌های ایران است که با نگاه به پیشینه‌های گذشته و توانمندی‌های امروز، رسالتی ویژه در درانداختن طرحی درخور در آینده ایران، از آن انتظار می‌رود؛ البته اگر بخواهیم و انتظار داشته باشیم که نام و نقش خراسان و خراسانی، در آینده ایران و در برومندسازی هویت ایرانی در عرصه بین‌المللی، درخور و قابل شمار باشد! اگر بخواهیم ... 

اگر بخواهیم ... در اینجاست که اگر مشهد (مرکز سیاسی، اداری و اقتصادی خراسان) و نیشابور (گرانیگاه تاریخ و پایگاه فرهنگ خراسان)؛ به مثابه دو بازوی توانمند خطّه خاوران ایران‌زمین، همگام و همراستا شوند، باید امید داشت که با بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های معنوی و مادی موجود این دو شهر برجسته خراسانی؛ شکوفایی دیرین را به خراسان ایران بازگرداند. تاریخ بارها تجربه کرده است که خراسان شکوفا؛ در بزنگاه‌های تاریخی، شکوه و سرافرازی دیرین را چگونه به ایران پیشکش کرده است. و تاریخ معاصر نیز روایتگر این است که مشهد بزرگ، با همه توانمندی‌های کم‌نظیر و موثری که دارد اما نیاز به همراهی یاوری همگام و درخور دارد تا با توانی دوچندان، «تحول مورد نظر»، برای گذر خراسان از موقعیت کنونی به موقعیت مورد انتظار، بازیافته شود.

 

خراسان متعالی و مانع‌های آن

این دو شهر، نیشابور و مشهد؛ در خراسان، ویژه‌اند: نیشابور، مخزن و منبع و سررشته‌ها و ریشه‌های هویت تاریخی و فرهنگی خراسان را با خود دارد و مشهد، به روشنی انکارناپذیری، ستون و استوانه سیاست و اقتصاد خراسان امروز است. خراسان ایران امروز، بدون هر یک از این دو، خیلی چیزها کم دارد یا سررشته هویت و منزلتش، سست و گسسته می‌شود و یا شوکت و حرمتش، کم‌سو و کمرنگ می‌شود؛ اگر کوچکترین گمانی هست؛ خراسان ایران را در معنای واقعی و فراگیر آن، بدون حضور هر یک از این دو بنیان‌شهر تصور کنیم. و آنگاه اگر تصور کنیم که خراسان برای بازسازی شکوفایی و تعالی خود، بدون هر یک از این دو، به مقصود خواهد رسید به اندازه همان تصور پیشین، ناروا خواهد بود. باری؛ توانمندی‌های سیاسی و اقتصادی مشهد، همراه با سرمایه‌های تاریخی و فرهنگی نیشابور؛ خراسان آینده را به جایگاه واقعی خود در ایران عزیز رهنمون خواهد نمود.

مشهد و نیشابور، خراسان را احیا و متحول خواهند کرد اگر توانمندی‌های یکدیگر را به «رسمیت» شناخته و برای به فعل درآوردن پتانسیل‌های نهفته خطه خورشید، همداستان و همپیمان شوند. و در این راه ثمربخش و پرافتخار، اما عبور از مانع‌های ذهنی و به کنار گذاشتن قضاوت‌های خودنگرانه؛ بزرگ‌ترین چالش پیش‌روی خواهد بود. و آنان که گذشته خراسان را ژرف می‌شناسند و به آینده خراسان، شیفتگانه می‌اندیشند؛ بر درستی و اثربخشی این راه، امضای تایید خواهند گذاشت.

سخنی با اندیشمندان نیشابوری و مشهدی

می‌گویم و باورمندانه باز می‌گویم: در کنار و دوشادوش یکدیگر، اگر یکی و یگانه شویم، خراسانی شویم، نقش‌ها و توانمندی‌های یکدیگر را به رسمیت بشناسیم؛ ما به همراه یکدیگر، شکوه خراسان را بازخواهیم گرداند. اندیشمندان و نخبگان مشهدی و نیشابوری! آغاز تحول در خراسان با هم‌اندیشی و همگرایی شما نیک‌اندشان آغاز می‌شود. در این راه، ‌ژرف‌اندیشی و آفرینش ادبیات در زمینه‌های زیر را پیشنهاد می‌نمایم:

- شناسایی بسترها، زمینه‌ها و چالش‌های همکاری مشهد و نیشابور در حوزه ارتقای جایگاه و بیش‌ ساختن تاثیرگذاری خراسان در عرصه ملی و بین‌المللی

- شناسایی و تبیین الزامات و ضرورت‌های شهر مشهد در راستای همکاری با نیشابور در زمینه نیل به هدف ارتقای جایگاه خراسان

- شناسایی و تبیین الزامات و ضرورت‌های شهر نیشابور در راستای همکاری با مشهد در زمینه نیل به هدف ارتقای جایگاه خراسان

- بازشناسی و طراحی راهبردها، سیاست‌ها، روندها و راهکارهای مرتبط با همگرایی و همکاری مشهد و نیشابور در راستای تعالی جایگاه و تاثیرگذاری خراسان در سطح ملی و بین المللی

و در پایان، اشاره به دو نکته را بایسته می‌دانم: شاید برخی، این مبحث را به گلایه‌های مرتبط با سیاست‌های و عملکرد مسولان محترم استانی و یا شهرستانی در گذشته و امروز، تعمیم دهند؛ در این باره، باید به روشنی گفت که این مبحث، درباره توان‌افزایی خراسان در گستره ملی و بین‌المللی، با بهره‌گیری از توانمندی‌های برجسته دو ویژه‌شهر خراسان (نیشابور و مشهد) است؛ و این دو شهر به خاطر وزنه‌ خاصی که در خراسان دارند، باید بازآفرینی شکوفایی خراسان را در عرصه ایرانی و جهانی رقم بزنند؛ بنابراین، انتظار می‌رود فراتر از مسائل روزمره و مبتلابه محلی (بین دو یا چند شهرستان در شرق و یا غرب و یا شمال و یا جنوب خراسان) بدان نگریسته شود. چرا که این نگرش فراگیر و همگرا، لازمه توسعه خراسان آینده است که یکی از دستاورهای آن، کمرنگ شدن مسائل مبتلابه محلی خواهد بود.

طرحی از آیینه و خورشید دارم پیش رو

آفتــاب صبــح نیشـابور، می‌خـوانـد مـرا

«یار خراسانی»