نیشابور سرزمین بینالود (خراسان مرکزی)

نیشابور سرزمین بینالود (خراسان مرکزی)

اللهم صل علی محمد و آل محمد
نیشابور سرزمین بینالود (خراسان مرکزی)

نیشابور سرزمین بینالود (خراسان مرکزی)

اللهم صل علی محمد و آل محمد

نیشابور؛ قطب گیاهان دارویی خراسان

 


یا به بویی، زنده گردان جان من

یا بسـاز از دارویـی، درمان من


- عطار نیشابوری -

 

ماجرای آن درویش نشابور را که روزی، به دکان عطاری ابوحامد محمد عطار می‌رود را حتما شنیده‌اید. او با گفتار و کردار نغز-باورمندانه خود، سر منشاء چنان تحولی در روح و اندیشه عطار می‌شود که از عطاری در دکان، بسوی سیر و سلوک در جان جهان، رهسپار گردیده و رهاورد این رهسپاری باورمندانه، شکل‌گیری راس مثلث ادبیات عرفانی ایران (عطار، سنایی، مولوی) است. عطاری، حرفه شیخ فریدالدین ابوحامد محمد عطار نیشابوری، حرفه و شغلی بسیار کهن است. عطاری، با طبیعت (که مظهر آفرینشگری پرودگار است)، گیاهان دارویی و طب سنتی، پیوندی تنگاتنگ دارد. عطاری، شغلی است که از دیرزمان، در ایران، رونقی فراوان داشته است و حتی تا امروز، کاربرد و رونق دیرین خود را تا اندازه‌ای حفظ کرده؛ و نیشابور به عنوان یکی از سکونتگاه‌های قدیم ایران و کهن‌شهر خراسان بزرگ غربی (خراسان کنونی ایران)، همواره یکی از کانون‌های سنت دیرینه ایرانی در ارتباط ژرف با طبیعت و بهره‌برداری نیک از موهبت‌های آن، در راستای خدمت به نیک و خوب زیستن بوده است. این معنا و آوازه، در اندیشه و باور ایرانیان راه یافته، چونانکه شیخ فرید‌الدین عطار نیشابوری را نماد عطارها و دست‌اندرکاران صنعت گیاهان دارویی کشورمان می‌شناسیم و چنین در باور است که عطار نیشابوری؛ هم طبیب جان است و هم طبیب جسم و هم داروی گیاهی و معدنی را به مردم می‌دهد

اما در شهر نیشابور، محله‌ای است قدیمی که آن را «میدان باغات» می‌نامند؛ علت نامگذاری این محل و گذر، که در کناره و تقاطع خیابان امام خمینی قرار گرفته؛ به خاطر عرضه انواع محصولات باغی نیشابور در آنجاست. اینجا، جایی است که بیش از هر جای دیگر در یک فضای شهری، نمایی رنگارنگ و گسترده از فرآورده‌های طبیعت، توان یافت. از انواع میوه‌ها و محصولات باغی و جالیزی گرفته تا خود-روهای فصل مانند کمای و کنگر و ریواس، تا سبزیجات تازه و مرغوب نیشابور و تا خشکبار و گیاهان دارویی و هر آنچه از این دست. اما راسته‌ی گیاهان دارویی نیشابور در میدان باغات، بسیار چشم‌گیر الهام‌بخش است. گذری رنگارنگ از گیاهان دارویی متنوع که افزون بر گوناگونی بصری، طیفی گسترده و متنوع از رایحه‌های طبیعی آشنا و ناشناس را به مشام آدمی، ارزانی می‌دارد. اینجا، دنیای رنگ‌ها، رایحه‌ها و طعم‌هاست ... رنگ‌ها، طعم‌ها و رایحه‌های برآمده از طبیعت، درست مثل طبیعت. شهر شاعر «هفت شهر عشق»، شهر عطار، همچون فرزندش شیخ عطار، همواره و هنوز هم با طبیعت و مهرها و رازهای آن، پیوند ناگسستنی خود را پاس داشته است.

دشت نیشابور و شهرستان نیشابور؛ با اقلیمی متنوع؛ از آب و هوای کویری و بیابانی در نواحی جنوبی و غربی تا کوهپایه‌ای و کوهستانی در نواحی شرقی و شمالی، رویشگاه گونه‌های گونه‌گون و فراوانی از گیاهان دارویی است. چنانکه به اذعان کارشناسان، این پهنه یکی از بکرترین و مستعدترین مناطق پرورش و تولید انواع گیاهان دارویی است و در حال حاضر 146 هکتار از اراضی نیشابور زیر کشت انواع گیاهان داروئی (آبی و دیم) قرار دارد. همچنین نهادهای آموزشی و پژوهشی همچون دانشکده کشاورزی و مرکز رشد فناوری نیشابور، زیرساخت‌های دانش‌بنیان کشت و صنعت گیاهان دارویی نیشابور به شمار می‌آیند.