آرمان‌دیارگان خراسانی؛ چهره درخشان جوین در تاریخ نیشابور

ابوعبدالله حاکم نیشابوری:

«ولایت جوین؛ منشاء اولیاء و علما، قری و قنوات در عمارات به حد غایات به یکدیگر قریب،

چنانچ همه را به مثابه یک ربع مسکون یک مملکت، توان گفت.» 

«تاریخ نیسابوریّین» که امروزه با نام «تاریخ نیشابور» شناخته می‌شود نام کتابی است که در قرن چهارم هجری، به قلم ابوعبدالله حاکم نیشابوری نگاشته شده است. به گفته دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، «این کتاب، یکی از مهم‌ترین کتاب‌هایی است که اهل فن را در شکل‌گیری ساختار تمدن ایران عصر اسلامی، به ویژه قرن سوم و چهارم هجری که دوران زرین فرهنگ ایران عصر اسلامی است یاری می‌دهد.» از نگاهی دیگر؛ کتاب تاریخ الحاکم،  کتاب تاریخ و شناسنامه عالمان و دانشمندان ربع غربی خراسان بزرگ است که در جغرافیای امروز، بر استان‌های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی مطابقت می‌نماید.  

  

در این نوشتار، به بازبینی چهره تاریخی و فرهنگی جوین، به عنوان یکی از ولایت‌های کهن و نامدار ربع غربی خراسان بزرگ، با نگاه به کتاب تاریخ الحاکم می‌پردازیم و در فرجام گفتار، همبستگی‌های دیرین و ژرف جوین و نیشابور را به عنوان سرمایه‌ای ارجمند در راستای برنامه‌های توسعه آینده، در پیش نگاه و اندیشه خواهیم داشت.