نیشابور؛ رونمایی از اثر فاخر موسیقایی-نمایشی «اپرای خیام»، اردیبهشت ۹۶

«اپرای خیام» روایتی است نمایشی-موسیقایی بر زندگی و اندیشه حکیم نیشابور. به گفته نویسنده و کارگردان اپرای خیام: «با اجرای این اثر، پنجگانه خداوندان شعر و اندیشه ایران (فردوسی، مولوی، حافظ، سعدی و به زودی خیام) را برای دوستداران هنر ایران‌زمین تکمیل می‌کند.» آخرین خبرها حاکی از این است که قرار است از اپرای خیام در اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ در نیشابور، زادگاه این شخصیت سرشناس بین‌المللی ایرانی، رونمایی ‌شود.

اپرای خیام: روایت زندگی و اندیشه خیام

بهروز غریب‌پور، نویسنده و کارگردان «اپرای عروسکی خیام»، در بخش هایی از مصاحبه ای که در ۳۱ خرداد ۱۳۹۴ در سایت خبری تئاتر منتشر شده، این اثر را چنین معرفی کرده است: «در این اپرا گوشه‌هایی از زندگی خیام و افکار او و همچنین تاثیری که روی مردم ایران و حتی جهان داشت‌، دیده خواهد شد. اگر سعدی خودش سفر کرد‌ه بود، خیام با رباعیاتش در جهان سفر کرده و به همین دلیل در این کار موسیقی جایگاه ویژه خود را دارد و خاص و غنی ساخته خواهد شد.» موسیقی این اپرا «از کشور خودمان آغاز می‌شود و تا نقاطی دیگر از جهان که آثار خیام به زبان آن مملکت‌ها ترجمه شده می‌رود. در واقع، جامعیت خیام و تاثیر او بر فلسفه قرن بیستم هم بررسی می‌شود و در این راستا پژوهش‌هایی را از گذشته شروع کرده بوده‌ایم که در کار مورد استفاده قرار می‌گیرد.» داستان اپرای خیام  «از نقطه‌ای آغاز می‌شود که خیام به یک بلوغ فکری فلسفی و علمی می‌رسد و اندیشه‌هایش در تقابل با جهان پیرامون و جنبش حسن صباح قرار می‌گیرد. او به عنوان یک انسان اعتدال‌گرا، به دور از تعصبات در حال کشف و شهود جهان پیرامون خود است.» 

 

پدیدآورندگان اپرای خیام:

در گزارش خبرگزاری مهر در ۱۷ آبان ۱۳۹۵ به نقل از غریب‌پور آمده است: به محض خروج خبر «اپرای خیام» از مرزهای کشور و اطلاع علاقه‌مندان به این شاعر بزرگ از انجام چنین پروژه‌ای، نوید نیکبخت آهنگساز و موسیقیدان ایرانی، برای همکاری با گروه اعلام آمادگی کرد. «ایشان کار خود را به عنوان مدیر تولید برای اجرا و ضبط موسیقی سمفونیک پروژه در لندن کلید زد و فرنوش بهزاد، رهبر ایرانی ارکستر، نیز به واسطه او به گروه ملحق شد. به هر حال این کار بزرگ با حداقل هزینه در حال انجام است در صورتی که ضبط موسیقی در لندن به کیفیت پروژه کمک زیادی می‌کند. لازم به توضیح است که هنرمندان ایرانی که در لندن درگیر این پروژه هستند دستمزدی برای کار خود دریافت نمی‌کنند و اعضای ارکستر سمفونیک نیز به دلیل شهرت بین‌المللی خیام حداقل دستمزد را دریافت کرده‌اند.» «بعضی از خوانندگان از جمله همایون شجریان، مهدی امامی، روشنک کی‌منش و مهرداد ناصحی که در پروژه‌های پیشین حضور داشتند و وقفه‌ای در همکاری آنها با گروه ایجاد شده بود بار دیگر در این پروژه حضور پیدا کرده‌اند و بعضی از دیگر خوانندگان گروه نیز از تجربه‌ای غنی برخوردار هستند اما هنوز صاحب‌نام نشده‌اند.» «از حدود ۱۵۰ نفر برای تشکیل گروه آوازی این پروژه آزمون گرفته شد اما با وجود استعداد قابل توجه بسیاری از آنها به دلیل محدودیت تعداد نقش‌ها، ۱۷ نفر برگزیده شدند.» «تا کنون نزدیک به ۴۰ نفر در پیشبرد این پروژه همکاری کرده‌اند اما پیش‌بینی می‌شود در نهایت حدود ۹۰ تا ۱۰۰ نفر در بخش‌های مختلف مانند موسیقی، ساخت عروسک و بازی‌دهندگی حضور یابند. البته در اپرای عروسکی خیام ۳۰ بازی‌دهنده همکاری می‌کنند و نزدیک به ۸۰ عروسک و ۷۰ عروسک ماکت باید ساخته شود به گونه‌ای که حدود ۱۵۰ عروسک در این پروژه به کار می‌رود. به هر ترتیب «اپرای خیام» پروژه بسیار بزرگی است که تعداد هنرمندان و عروسک‌های آن از کارهای پیشین گروه بیشتر است.»

موسیقی اپرای خیام:

به گزارش جام جم (۵ مرداد ۱۳۹۵) به نقل از مهر؛ امیر بهزاد، آهنگساز اپرای خیام؛ «همایون شجریان،  قرار است جای خیام بخواند.» بهزاد درباره خیام و و اپرای خیام گفته است: «نکته جالبی که درباره شخصیت خیام وجود دارد ابعاد بین‌المللی این شاعر بزرگ کشورمان است. کشورهای دیگر این شاعر را بیشتر از شاعران صاحب‌نام ما می شناسند از این جهت ما سعی کرده ایم علاوه بر توجه به تمامی دستگاه‌های موسیقی ایرانی از نشانه‌های موسیقی بین‌المللی نیز استفاده کنیم که تصور می کنم می تواند برای مخاطبان جالب توجه باشد.» برپایه گزارش خبرگزاری تسنیم ؛ فرنوش بهزاد، رهبر ارکستر سمفونیک لندن، رهبری و ضبط اپرای خیام را که توسط امیر بهزاد نوشته، بر عهده دارد.  ضبط این اثر در استودیوی آنجلز رکوردینگ  (Angel's Recording Studios) که چند اثر موسیقایی ضبط شده در آن برنده جایزه موسیقی اسکار شده است انجام می‌شود. «در اپرای خیام، آواگرانی همچون همایون شجریان، اسحاق انور، وحید تاج، رها یوسفی، روشنک روشن، حامد فقیهی، مهرداد ناصحی، شاهو عنلیبی، تریفه شریفی، بهرنگ عجمی و آیرین غریب‌پور و گروهی از صداپیشگان همچون منوچهر آذری و مهدی بقاییان و گروهی از بازیگران رادیویی حضور دارند.»

دست‌اندرکاران ساخت عروسک ها و صحنه:

بر پایه گزارش خبرگزاری تسنیم؛ در کارگاه ساخت عروسک‌ها و صحنه اپرای خیام؛ علی پاکدست (دستیار ارشد و طراح صورت‌ها)، مریم اقبالی (طراح بدن‌ها)، علی ابوالخیریان (طراح قالب‌گیری و ریخته‌گری)، مرضیه نادری (دستیار طراح لباس)، قاسم رحمتی (دستیار طراح صحنه) ، لاله رمضانی (دستیار کارگردان رادیویی)، در این اپرا بهروز غریب‌پور راه همراهی می‌کنند که بخشی از مراحل ساخت از دو سال پیش آغاز شده است. پیش از این قرار بود که  «اپرای خیام» در جشنواره  فجر  رونمایی شود؛ اما به دلیل عدم همکاری سفارت انگلیس در صدور ویزای  آهنگساز، تمام پیش‌بینی‌های مالی و تقویمی اجرا دستخوش  تغییرات  ناخواسته شد و «اپرای خیام» در سال ۹۶ رونمایی خواهد شد .

رونمایی: اردیبهشت، نیشابور

در گزارشی که ایران‌آنلاین در تاریخ ۷ بهمن ۱۳۹۵، از آخرین وضعیت تولید «اپرای خیام»، به عنوان جدیدترین فعالیت گروه تئاتر «آران»، به نقل از بهرز غریب‌پور منتشر نموده، آمده است: «مراحل مختلفی از تولید اپرای عروسکی خیام، نظیر ساخت عروسک‌های این اثر به پایان رسیده و ساخت دکورهای صحنه نیز در دست انجام است. موسیقی این اپرا توسط ارکستر Euroasia  به رهبری فرنوش بهزاد در لندن ضبط شد و در حال حاضر، مراحل میکس و ادامه ضبط صدای خواننده‌ها نیز در دست انجام است.» «فعلا بیشتر در حال تکمیل کردن بخش موسیقی اپرای عروسکی خیام، هستیم و شرایط ما به گونه‌ای است که حدود ۸۰ درصد این اپرای عروسکی انجام شده است.» «ما منتظر پرداخت اقساط از سوی بنیاد فرهنگی و هنری رودکی هستیم زیرا به دلیل مشکلات مالی که بنیاد رودکی داشته، نتوانسته اقساط را بر اساس قرارداد به گروه پرداخت کند.» «اگر اقساط و حمایت مالی به موقع انجام شود امیدواریم بتوانیم در فروردین‌ماه تمرین های گروه را شروع کنیم و در اردیبهشت ماه نیز اپرای عروسکی «خیام» را به صحنه ببریم.» «با شهردار و مدیرکل ارشاد شهر نیشابور نیز مذاکراتی انجام شده تا در صورت وجود حمایت مالی به موقع برای تکمیل کردن اپرای عروسکی خیام، این اپرای عروسکی همزمان با زادروز خیام در شهر نیشابور رونمایی می‌شود.»  ... یار خراسانی ...