نیشابور، قطب تولید پسته خراسان

 

منطقه خراسان، یکی از قدیمی‌ترین مناطق کشت پسته در ایران است و امروزه یکی از مناطق مطرح تولید پسته ایران می‌باشد. شهرستان نیشابور که در جغرافیای مرکز خراسان واقع شده، یکی از تولیدکنندگان عمده پسته خراسان به شمار می‌آید. درباره پیشینه پرورش پسته در ایران گفتی است که این گیاه از دیرباز در نقاط مختلف ایران مورد کشت و پرورش قرار می‌گرفته است. جنگل‌های وحشی و خودروی پسته در ناحیه شمال شرقی ایران و نواحی هم‌مرز با ترکمنستان و افغانستان پیشینه‌ای باستانی دارد و تصور می‌رود که درخت پسته حدود سه تا چهار هزار سال پیش، در ایران، اهلی شده و مورد کشت و کار قرار گرفته است. اولین ارقام پسته در ایران حاصل پرورش و اهلی کردن درختان پسته وحشی بوده است که تعداد این ارقام، بسیار محدود و شکل ظاهری آن، با محصول پسته خودرو شباهت داشته است. کم کم بر اثر پیوند و جابجایی این ارقام و توجه باغداران از نظر درشتی دانه‌های پسته تا حدودی تحول ایجاد شده و ارقام جدیدی بوجود آمده است.   

پسته به عنوان یک محصول استراتژیک جایگاه خاصی را در بین تولیدات دارا می باشد. این محصول بخش عمده‌ای از صادرات غیرنفتی را تشکیل می‌دهد. در شرایط کنونی حدود 55 درصد از تولید و بیش از 60 درصد از صادرات جهانی پسته در اختیار کشور ما بوده و درآمد ارزی حاصل از صادرات پسته بیش از 400 میلیون دلار می باشد. بر اساس گزارش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی، این استان به عنوان دومین تولیدکننده و صادرکننده پسته ایران، 6 درصد سهم وزنی و 5.8 درصد سهم ارزشی از کل صادرات پسته کشور را به خود اختصاص داده است. کشورهای افغانستان، آسیای میانه، امارات، عراق، لبنان، عربستان، مالزی، ترکیه و فرانسه، عمده‌ترین مقاصد پسته صادراتی استان خراسان رضوی هستند. در حال حاضر در 21 شهر استان، پسته کشت می‌شود که شهرستان‌های محولات، بردسکن، خوشاب، گناباد و نیشابور از عمده‌ترین تولیدکنندگان پسته استان خراسان رضوی می‌باشند.  

سطح زیرکشت پسته در شهرستان نیشابور، با توجه به شرایط اقلیمی حاصلخیز دشت نیشابور و همچنین ارزش اقتصادی این محصول در حال افزایش است که این موضوع، موجب ارتقای جایگاه نیشابور از دیدگاه تولید و صادرات محصولات پسته خواهد شد. بر اساس گزارش اداره جهاد کشاورزی نیشابور، در سال 1392، 2400هکتار از باغ‌های شهرستان نیشابور زیرکشت درختان پسته قرار داشته است. پسته یک محصول باارزش در بین تولیدات باغی شهرستان است و با توجه به وضعیت مناسب اراضی، خاک و آب نیشابور و استقبال کشاورزان از احداث باغ‌های جدید پسته، شاهد افزایش چشمگیر باغات پسته هستیم و پیش‌بینی می‌شود طی پنج سال آینده سطح زیرکشت پسته به ۵۰۰۰ هکتار افزایش پیدا کند. ارقام مختلف پسته در نیشابور کشت می‌شود و ارقام احمدآقایی، اکبری و سفید از وضعیت عملکرد بسیار خوبی در این شهرستان برخوردار می‌باشد. 

 از جمله برنامه‌های و فعالیت‌های اداره جهاد کشاورزی شهرستان نیشابور انعقاد تفاهم‌نامه همکاری با انجمن پسته‌کاران ایران، اجرای کارگاه‌های آموزشی متعدد برای افزایش اطلاعات علمی و ارائه مسائل فنی لازم به کشاورزان این بخش است. گفتنی است که نیشابور یکی از پیشگامان صنعت پسته در خراسان می‌باشد و نخستین کارخانه فراوری پسته شهرستان در سال 1386، راه‌اندازی گردیده است همچنین شهرستان نیشابور با در بر داشتن بزرگترین مرکز آموزش عالی کشاورزی شرق کشور، از توانمندی‌های ویژه‌ای در زمینه زیرساخت‌های آموزشی و پژوهشی کشاورزی نیز برخوردار است. شهرستان نیشابور، به عنوان یکی از قطب‌های عمده کشاورزی شرق کشور، می‌تواند با فراهم‌سازی زیرساخت‌ها و تمهیداتی همچون ایجاد مرکز تحقیقات و آزمایشگاه تخصصی؛ تامین و ارتقای واگن‌ها و وسایل حمل و نقل ویژه با همکاری شرکت‌ها و نهادهای مربوط؛ تقویت فضاها و سیستم‌های انبارداری؛ گذر از روش‌های تجاری سنتی به روش‌های تجاری پویا و اثربخش؛ همچنین نگاه ویژه به حوزه بازاریابی در سطح بین‌المللی؛ تقویت و توسعه صنایع تبدیلی و بسته‌بندی، پسته نیشابور را به یکی از نام‌ها و برندهای مطرح در سطح ملی و فراملی تبدیل نماید. 

«یار خراسانی»